Powszechnie wiadomym jest, że za szkody poniesione w wyniku wypadku komunikacyjnego poszkodowanemu należy się odszkodowanie. Większość osób przez pojęcie odszkodowania rozumie jednorazową kwotę pieniężną, za którą poszkodowany może naprawić poniesione przez siebie szkody majątkowe.
W rzeczywistości pojęcie odszkodowania jest znacznie szersze i zawiera w sobie również możliwość dochodzenia renty. Polskie prawo przewiduje kilka rodzajów renty należnej osobie poszkodowanej z OC sprawcy wypadku, wśród których wyróżnia się:
- Renta na zwiększone potrzeby – W wyniku obrażeń odniesionych przez osobę poszkodowaną w wypadku komunikacyjnym bardzo często zwiększają się jej potrzeby, z tytułu odbywanego procesu leczenia i rehabilitacji. Najczęściej są one związane z koniecznością zapewnienia osobie poszkodowanej stałej lub czasowej opieki lub dodatkowymi wydatkami na leczenie, takimi jak wizyty i zabiegi w prywatnych placówkach służby zdrowia, zabiegi rehabilitacji., lub regularnie przyjmowane leki nie refundowane przez NFZ. Więcej na temat renty z tytułu zwiększonych potrzeb znajdziesz w artykule: Renta na zwiększone potrzeby z OC sprawcy wypadku
- Renta za zmniejszenie się widoków powodzenia na przyszłość – Celem tej renty jest rekompensata tych skutków wypadku komunikacyjnego, które pogarszają perspektywy osoby poszkodowanej na przyszłość. Najlepiej będzie to zobrazować na następującym przykładzie: Jan Kowalski w chwili wypadku miał 19 lat i był obiecującym młodym piłkarzem. W wyniku wypadku doznał trwałego uszkodzenia kolana, które co prawda po skomplikowanych operacjach i długotrwałym procesie rehabilitacji nie utrudnia mu normalnego funkcjonowania, jednak uniemożliwia mu profesjonalne uprawianie sportu. Jan Kowalski stracił możliwość zrobienia kariery jako piłkarz i z tego tytułu należy mu się renta. Więcej na temat renty z tytułu zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość znajdziesz w artykule: Renta za zmniejszenie się widoków powodzenia na przyszłość z OC sprawcy wypadku
- Renta z tytułu utraconego dochodu – Renta ta przysługuje w sytuacji, w której w wyniku wypadku osoba poszkodowana utraciła możliwość wykonywania pracy zarobkowej. Aby roszczenie o rentę było zasadne muszą zostać spełnione łącznie dwie przesłanki. Po pierwsze musi zostać stwierdzone, ze poszkodowany całkowicie lub częściowo utracił zdolność do pracy zarobkowej, czyli nie może wykonywać dotychczasowej pracy albo może ją wykonywać w mniejszym zakresie niż dotychczas. Po drugie musi to generować po jego stronie zmniejszenie dochodów. Zakład ubezpieczeń, w którym sprawca wypadku miał wykupioną polisę OC ma obowiązek przyznać rentę tylko do wysokości odpowiadającej części utraconego dochodu, jaka jest następstwem obrażeń powypadkowych. Więcej na temat renty z tytułu utraconego dochodu znajdziesz w artykułach: Renta wyrównawcza z tytułu utraconego dochodu z OC sprawcy wypadku oraz w artykule: Renta z tytułu niezdolności do pracy
- Renta alimentacyjna – Przysługuje osobom, którym zmarły przed śmiercią regularnie dostarczał środków do życia. Po śmierci osoby poszkodowanej w wyniku wypadku o tego typu rentę mogą zwrócić się do zakładu ubezpieczeń sprawcy wypadku przede wszystkim dzieci zmarłego, oraz w niektórych wypadkach jego małżonek czy konkubent, rodzice, a także inne bliskie osoby utrzymywane przez zmarłą osobę poszkodowaną. Więcej na ten temat znajdziesz w artykule: Renta alimentacyjna z OC sprawcy wypadku
Ponadto osoba poszkodowana w wyniku wypadku komunikacyjnego ma prawo zażądać przyznania zamiast renty jednorazowego odszkodowania, czyli tzw. kapitalizacji renty. Kapitalizacja renty jest najczęściej stosowana w przypadku gdy poszkodowany stał się inwalidą, a jednorazowe odszkodowanie ułatwi mu przyuczenie do wykonywania nowego zawodu.
Kapitalizacja renty z OC sprawcy wypadku
Podstawy prawne dochodzenia kapitalizacji renty
Podstawą prawną dochodzenia kapitalizacji renty jest art. 447 kodeksu cywilnego zgodnie z którym: „Z ważnych powodów sąd może na żądanie poszkodowanego przyznać mu zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe. Dotyczy to w szczególności wypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą, a przyznanie jednorazowego odszkodowania ułatwi mu wykonywanie nowego zawodu.”
Kapitalizacja renty polega na zamianie przyszłych świadczeń rentowych na jednorazowe odszkodowanie wypłacane przez zakład ubezpieczeń osobie poszkodowanej. Dzięki kapitalizacji renty osoba poszkodowana od razu otrzymuje znaczną sumę pieniężną, w zamian za co zrzeka się roszczeń o wypłatę renty na przyszłość.
Przesłanki i podstawy dochodzenia kapitalizacji renty
Przepis art. 447 kodeksu cywilnego stanowi, że sąd z ważnych powodów może na żądanie poszkodowanego przyznać mu zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe. Dotyczy to w szczególności wypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą, a przyznanie jednorazowego odszkodowania ułatwi mu wykonywanie nowego zawodu.
Z brzmienia tego przepisu wynika, że konieczną przesłanką dopuszczalności odstępstwa od ogólnej zasady przyznania renty odszkodowawczej i zastosowania wyjątku w postaci jednorazowego odszkodowania jest istnienie ważnych powodów. Jeden z nich został wymieniony w cytowanym wyżej przepisie. Ma on jednak charakter przykładowy, na co wskazuje określenie „w szczególności”. Ważnym powodem w rozumieniu tego przepisu jest bowiem każda istotna, leżąca w interesie poszkodowanego, potrzeba zaspokojenia wydatków, jako że przepis art. 447 k.c. został przewidziany w celu zapewnienia poszkodowanemu pełniejszej ochrony jego praw do odszkodowania.
Innymi słowy, zastąpienie renty jednorazowym odszkodowaniem jest dopuszczalne, gdy w wyjątkowych sytuacjach odszkodowanie wypłacone jednorazowo jest bardziej korzystne dla poszkodowanego niż renta. Ma to w szczególności miejsce wówczas, gdy zapewni mu zaspokojenie tych wszystkich potrzeb tak bieżących, jak i przyszłych, dla których zaspokojenia przeznaczoną była renta, a równocześnie z punktu widzenia szeroko pojętego interesu poszkodowanego będzie to bardziej korzystne od renty – Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 31 lipca 2003 r., sygn. akt I ACa 568/03.
Zdaniem Sądu Najwyższego ważnym powodem, uzasadniającym żądanie kapitalizacji renty na podstawie art. 447 KC, może być również umożliwienie poszkodowanemu, który stał się inwalidą, wykonywania nowego zawodu przez podjęcie działalności handlowej we własnym sklepie. – Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1999 r., sygn. akt II UKN 175/99.
Ustalenie wysokości świadczenia dochodzonego w ramach kapitalizacji renty
Podstawą dla ustalenia kwoty kapitalizacji renty są dwa elementy:
- wysokość renty przyznanej osobie poszkodowanej;
- przewidywany czas wypłacania renty w przyszłości – szacowany na podstawie przewidywanej średniej długości życia według danych GUS.
Kapitalizacja następuje najczęściej w formie ugody między osobą poszkodowaną, a zakładem ubezpieczeń. Obie strony idą na pewne ustępstwa, tak by zakończyć sprawę wypłatą jednorazowej kwoty odszkodowania, która jest satysfakcjonująca dla każdej ze stron.
W przypadku braku porozumienia możliwe jest również skierowanie sprawy do Sądu, który zadecyduje o zasadności i wysokości kapitalizacji renty.
Praktyczne aspekty dochodzenia kapitalizacji renty
Przed wystąpieniem o kapitalizację renty warto:
- zweryfikować, czy otrzymywana przez osobę poszkodowaną renta oparta jest na prawidłowym i aktualnym wyliczeniu oraz czy obejmuje wszystkie elementy składające się np. na zwiększone potrzeby lub utracone zarobki poszkodowanego.
- zbadać, czy osoba poszkodowana nie powinna jeszcze otrzymać od zakładu ubezpieczeń innych należnych świadczeń.
Dopiero posiadając wiedzę, czy otrzymywana przez osobę poszkodowaną renta jest wyliczona w sposób pełny i prawidłowy należy przystąpić z zakładem ubezpieczeń do negocjacji dotyczących odpowiedniej kwoty kapitalizacji, zabezpieczającej należycie interesy osoby poszkodowanej. Taki sposób postępowania znacznie zwiększa szanse na uzyskanie korzystnych warunków kapitalizacji renty.
Jeśli potrzebujesz porady prawnej lub chcesz powierzyć mi prowadzenie sprawy w Sądzie – umów się na spotkanie z w siedzibie Kancelarii Adwokackiej przy Al. Jana Pawła II 80 lokal 125 w Warszawie (biurowiec Babka Tower) dzwoniąc pod nr 697053659 lub mailowo na adres biuro@adwokat-stelmaszczyk.pl
